Inventarisatie Rietveld Elburg – 2011
Het rietveld langs het Drontermeer ten noorden van Elburg, kortweg Rietveld Elburg, is een voormalig vloeiveld van de naastgelegen rioolwaterzuiveringsinstallatie Elburg. In het voorjaar van 2011 hebben wij dit gebied van Staatsbosbeheer geïnventariseerd op broedvogels.
Het rietveld werd in 1977 aangelegd om het geschoonde afvalwater na te zuiveren. Daarvoor werden er kaden opgespoten waarbinnen riet werd aangeplant. Dit met als doel om het afvalwater, via een voorbezinkbassin, in het rietveld te laten vloeien en het nagezuiverde water aan de andere kant van het rietland in het Drontermeer te laten stromen. De rietgroei kwam echter slecht op gang, waarna het noodzakelijk was om het gebied in 1981 gedeeltelijk te herinrichten. Het waterpeil werd omlaag gebracht om gunstiger omstandigheden te creëren voor de kieming van riet. Uit onderzoek in de jaren 1983-1984 bleek dat het rietveld niet kon voldoen aan de gestelde zuiveringsdoelstelling en werd het voor die functie uit gebruik genomen. In de jaren daarna ontwikkelde het gebied zich langzaam tot een waardevol rietmoeras en kwam het in eigendom van Rijkswaterstaat en Domeinen.
In 2003 bestond het gebied hoofdzakelijk uit relatief diep in het water staand riet, doorsneden door sloten en poelen. Het rietveld wordt doorsneden door een dam waar in de loop der jaren wilgengroei is ontstaan. In de winter 2005/2006 zijn er herinrichtingswerkzaamheden uitgevoerd en is het waterpeil aangepast, ten gunste van de moerasvogels. De open verbinding met het Drontermeer is gesloten, om een gereguleerd waterpeil (zomer-/winterpeil) mogelijk te maken. Doel van het ontwikkelingsproject is het versterken van de ecologische waarden van het huidige rietveld in het kader van de EHS als leef- en voortplantingsgebied voor moerasvogels, vissen en amfibieën. Ook is dit project onderdeel van de Integrale Inrichting Veluwerandmeren (IIVR). In het voorjaar van 2007 is het beheer in handen gegeven aan Staatsbosbeheer, die zich ten doel heeft gesteld om het gebied verder te optimaliseren ten gunste van de aanwezig moerasvogels.
In de afgelopen 10 jaar is het gebied meermalen geïnventariseerd door mensen van SOVON en door Jan van Diermen van de provincie Gelderland, die dit voor het laatst deed in 2009. De gegevens uit 2009 zijn nog niet volledig uitgewerkt, maar de resultaten uit eerdere jaren geven aan hoe uniek dit moerasgebiedje van amper 20 ha is. In 2007 werden er 52 soorten waarschijnlijke of zekere broedvogels vastgesteld, waarvan maar liefst 10 soorten op de Rode Lijst van bedreigde en/of karakteristieke vogelsoorten (Vogelbescherming, 2005) staan. Dit zijn onder andere Roerdomp, Zomertaling, Porseleinhoen en Grote karekiet. In 2009 is met zekerheid een broedgeval van de Witoogeend vastgesteld: het eerste zekere broedgeval in Nederland sinds 1989! In 2010 werd er opnieuw gebroed en werd er een vrouw met jong gezien, dat helaas niet veel later het loodje legde. Een vergelijking met het Harderbroek, dat een kwalitatief vergelijkbaar moerasgebied is, heeft aangetoond dat de dichtheden van moerasvogels in het Rietveld Elburg hoog zijn.
De inventarisatie bestond uit 6 ochtendbezoeken en 2 bezoeken na zonsondergang, speciaal voor de nachtactieve soorten. Naast het totale rietveld is ook het gedeelte rondom de plas naast de waterzuivering in de inventarisatie meegenomen. Er is gewerkt volgens de systematiek van het Broedvogel Monitoring Project (BMP) van SOVON. Ook is dit project al enkele jaren onderdeel van het zogenaamde Meetnet Broedvogels Zoete Rijkswateren. Naast het in kaart brengen van de aanwezige broedvogels hopen wij naar aanleiding van de onze ervaringen ook aanbevelingen te kunnen doen voor het toekomstige terreinbeheer.
Via onderstaande link is het eindverslag te lezen van de inventarisatie, zoals deze in 2012 in ons tijdschrift Anser is gepubliceerd. Het rapport is ook beschikbaar gesteld aan Staatsbosbeheer.
Verslag broedvogelinventarisatie
Contactpersoon:
* Benno van den Hoek – e-mail: bennovdhoek@hotmail.com – tel.: 0612192978.