Inventarisatie Huiszwaluwnesten – Elburg & Harderwijk (t/m 2011)
Sinds vele jaren wordt de stand van de Huiszwaluw in onze regio scherp in de gaten gehouden. De grootste Huiszwaluw-bolwerken bevinden zich in de oude (vml.) Zuiderzeesteden Elburg en Harderwijk. Door het tellen van de bewoonde nesten in de binnensteden (en de omliggende wijken) wordt een goed beeld verkregen van de Huiszwaluwenstand. Jaarlijks wordt in de Anser verslag gedaan van de resultaten uit beide steden, waarvan hieronder de resultaten van het broedseizoen 2011 zijn weergegeven.
Huiszwaluwen in Elburg – 2011:
Begin augustus heb ik weer de huiszwaluwnesten geteld zoals ik al jaren doe, voor de 20ste keer om precies te zijn.
Als eerste telde ik weer in de Oosthoek, het gedeelte voor de flats. De Oosthoek betreft de oude nieuwbouw buiten Elburg aan de oostkant. Lange/Korte Wijden en Hanzestraat zijn straten in die wijk. Het aantal nesten tegen de flats bleef gelijk met 9 stuks, en 2 waren er weggestoten. Maar het aantal nesten in de straten Lange en Korte Wijden, al jaren een cluster van nesten, nam dramatisch af, 10 nesten minder.
Ook bij ons in de Hanzestraat geen nesten meer. Trouwens, het droge voorjaar was de reden dat de vogels laat aan hun nesten konden gaan bouwen; eind augustus zag ik een nest dat nog niet af was, de vogels stopten er dan ook mee, volgend jaar verder?
In de stad viel me op dat 3 nesten niet onder een dakgoot zaten maar er achter, dus tussen de muur en de goot en bijna niet te zien.
Het aantal nesten viel toch wel tegen:
De daling zet dus door. Dat het aantal nesten op mijn vaste tellocaties zo laag was heeft vermoedelijk een reden. Bij toeval liep ik door de straten achter de flats en zag daar 41 nesten zitten, een leuke verassing, en heel bijzonder want in voorgaande jaren zaten daar maar 3 of 4 nesten. De huizen zijn daar gerenoveerd en hebben andere gevels en dakgoten gekregen, blijft natuurlijk de vraag, waar komen die vogels vandaan? In de nieuwe wijk ‘De Pal’ telde ik 23 nesten, een stabiel aantal.
De 41 en 23 nesten zitten dus niet in in het staatje hierboven en ik acht het mogelijk dat de afname in het oude gebied wordt verklaard door een verhuizing naar de nieuwere wijken.
Hieronder het aantal getelde nesten vanaf 1992:
Tot slot iets over de Gierzwaluwen in mijn omgeving. Bij ons in het huizenblok hebben 2 paartjes gebroed, een verdubbeling t.o.v. vorig jaar, het was dus druk jakkeren en gieren rondom ons huis. Prachtig!! De nestkast aan onze woning werd ook bekeken, maar er werd niet in gebroed, volgend jaar nieuwe ronde, nieuwe kansen. Tot 28 augustus was nog een paartje Gierzwaluwen in de buurt aanwezig en bezig met het voeren van de jongen. En er komt een nieuwe Oeverzwaluwwand bij de Elburgse waterzuivering.
Contactpersoon:
* Frank Westerink – tel. 0525-684573
Huiszwaluwen in Harderwijk – 2011:
Huiszwaluwen wachten op Waterfront Harderwijk en wij ook.
(<–> geeft de periode aan van de bouw van Dolfinarium Lagune).
Met de moed der wanhoop trokken ondergetekenden afgelopen zomer op 10 juli de Harderwijker binnenstad in om voor de 26e maal de resterende nesten van Huiszwaluwen te tellen. Daarbij speelde in het achterhoofd de hypothese die vorig jaar was ontwikkeld: ‘droog voorjaar drukt het aantal nesten’. En droog was het want de neerslagsom tussen 1 april en 30 juni bleef in Harderwijk ruim 30 mm achter bij het meerjarige gemiddelde. Het jaar daarvoor bedroeg dat tekort het dubbele en het was misschien wel daarom dat het aantal bewoonde nesten in 2011 toch ruim twee maal hoger bleek dan in 2010. Maar of de stand nu 32 (2011) of 14 (2010) is, het blijft diep droevig gesteld ten opzichte van wat het ooit was (Figuur 1).
Hieronder het aantal bewoonde nesten in voorgaande jaren:
Traditiegetrouw hebben we de Harderwijker cijfers vergeleken met het landelijke beeld van SOVON. Uit die cijfers (uitgewerkt tot en met het jaar 2010) blijkt dat Huiszwaluwen geen dalende trend maar juist een matig stijgende lijn vertonen (Figuur 2). Vanuit dat gezichtspunt heeft Harderwijk nog een heel lange weg bergopwaarts te gaan. Gelukkig heeft het projectbureau Waterfront van de Gemeente Harderwijk onlangs haar medewerking toegezegd om architecten en aannemers van de nieuwe woonwijk aan het water zwaluwvriendelijk te laten tekenen en bouwen. Van onze kant hebben we informatie verstrekt hoe je door het aanbrengen van nissen en richels kan bevorderen dat Huiszwaluwen zich vestigen zonder poepoverlast voor bewoners.
Landelijk gezien, saboteerden Huiszwaluwen onze hypothese dat droogte een belangrijke verklaring voor het lage aantal broedsels vormt. In 2010 (het meest recente jaar waarvan SOVON uitgewerkte cijfers heeft) viel gemiddeld over Nederland 55 mm minder regen in het voorjaar dan gemiddeld, maar was de stand hoger dan ooit sinds 2000. Daarmee is onze wetenschappelijke verklaring weer een stap dichter bij de prullenbak (Figuur 3). Moesten we voordien nog wel eens heel vroeg opstaan om de diverse groepen kerkgangers niet voor de voeten te lopen (ook hun aantallen vertonen een dalende trend), inmiddels hebben we besloten om een paar uur later uit de veren te gaan. Mede vanwege die weelde kunnen wij u ondanks alles beloven dat wij ook volgende jaren met onze tellingen doorgaan.
Contactpersonen:
* Jaap Schröder – tel. 0341-416324 – e-mail: schroder.zoomers@caiway.nl
* Roel Pannekoek – tel.: 0341-414766 – e-mail: r.pannekoek@caiway.nl
* Chris Herzog – tel. 0341-425307 – e-mail: herzogchris74@gmail.com