Dagboek van een 17-daagse vogelreis door Bulgarije (1997)
Door: Neli & Wim Janszen
De maand mei is voor vogelaars dé maand om er op uit te trekken. De vogels dragen niet alleen hun opvallende prachtkleed, maar vertonen zich ook op plaatsen waar ze goed in het zicht zitten, zoals boven in een topje van een struik of rietpluim of buitelend door de lucht.
Bulgarije herbergt een groot aantal broedvogelsoorten die door hun oostelijke verspreiding voor ons heel bijzonder zijn. Daarnaast broeden er soorten die in ons land niet meer of zeer zelden voorkomen. Tijdens onze rondreis door dit land zullen we maar liefst 13 van de 20 meest bekende vogelgebieden bezoeken. De reis wordt begeleid door twee heel bekwame gidsen, een nederlands-engelstalige en een engels-bulgaarstalige, die ons fantastische hebben begeleid.
Maandag 5 mei
We vertrekken vanaf Schiphol via Frankfurt naar Sofia waar wij met stralend weer aankomen. Het prachtige weer hebben we de gehele reis gehouden. Bij het vliegveld staat het busje klaar met gids die ons begeleidt naar het hotel in de stad. ’s Avonds dineren we langs een riviertje buiten de stad, waar wij de eerste Nachtegalen horen.
Dinsdag 6 mei
Na het ontbijt verlaten we Sofia in zuidelijke richting naar Bánsko. Onderweg veel Grauwe klauwieren, Balkan gele kwikstaarten, Kuifleeuweriken en Bonte kraaien. Via het beroemde Rila-klooster – gelegen op 1150 meter hoogte – richting Piringebergte met prachtige landschappen met besneeuwde toppen. Dit maakt een onuitwisbare indruk op ons. Hier zien we een Roodkopklauwier.
Woensdag 7 mei
Na het ontbijt trekken we het Piringebergte in op zoek naar vogels. We zien Notenkrakers, Beflijsters, Goudvinken, Kruisbekken en de Syrische bonte specht. Langs snelstromende beekjes ontdekken we een Waterspreeuw en Grote gele kwikstaart. ’s Middags maken we een wandeling door het prachtige stadje Bánsko, dat op 1000 meter hoog in de bergen ligt en 12000 inwoners heeft. Bánsko is de poort naar het Piringebergte.
Donderdag 8 mei
’s Morgens verlaten we de stad en rijden naar de kloof Trigad. Een schitterend gebied met bergkloven en snel stromende beken waar we Rotskruiper, Rotszwaluwen, Waterspreeuwen, Grote gele kwikstaarten en Blauwe rotslijster zien. Daarnaast ook vlinders zoals een Oranjetipje en Koninginnepage en voor de plantenliefhebbers het endemische plantje Hoberlea Rhodpensis. We rijden door en overnachten in Pampórovo, een wintersportplaats op 1650 meter hoogte.
Vrijdag 9 mei
We verlaten Pampórovo en gaan op weg naar Krumovgrad met zoals steeds prachtig weer. Onderweg veel vogelsoorten o.a. Spaanse mussen nestelend in straatlantaarns, Wielewaal, Grauwe gors, Zwartkopgors, Bijeneters, Scharrelaars, Nachtegalen en veel Grauwe klauwieren en natuurlijk veel fraaie landschappen.
Zaterdag 10 mei
’s Morgens na het ontbijt rijden we naar een schitterend berglandschap met een meanderende rivier. In dit gebied valt veel te vogelen, o.a. Zwarte Ooievaar op het nest en zelfs een Aasgier op het nest, die door de partner werd afgelost. Verder Rotsklever, Draaihals, Roodstuitzwaluw, Kleine klapekster, Groene specht, Hop en Spaanse mussen in het nest van een Ooievaar. In dit gebied zijn we de hele dag geweest, waar we ook nog een Griel zien voordat we rond vier uur moe maar voldaan weer naar het hotel vertrekken.
Zondag 11 mei
Al vroeg in de morgen bezoeken we een roofvogelvoederplaats, waar we uren doorbrengen. We zien hier veel Aasgieren, zowel in jeugd- als volwassenkleed, raven, Zwarte wouw, Vale gieren, Monniksgier en een Keizerarend. ’s Middags rijden we naar een nabijgelegen bergdorpje op zoek naar Baardgrasmus, Grijze gors, Ortolaan en Grauwe klauwier. Ook kwam er laag overvliegend een adulte Dwergarend voorbij. Weer een dag met veel indrukken.
Maandag 12 mei
We verlaten Krumovgrad en rijden richting Boergás aan de Zwarte zee. Onderweg maken we verscheidene stops o.a. bij het Ivajlovgradmeer. Een prachtige omgeving met weer veel vogels zoals Zwartkopgors en Kuifleeuwerik. Ook zagen we een Havik, wat voor dit gebied bijzonder is. Ergens onderweg picknicken we. ’s Middags zien we trekkende Grauwe kiekendieven, zo’n 20 exemplaren. We maken een wandeling in een prachtig natuurgebied waar we 3 soorten klauwieren zien, de Grauwe-, Roodkop- en Maskerklauwier. En ja, opnieuw fantastische weer.
Dinsdag 13 mei
We gaan naar de meren rondom Boergás. Één meer is beschermd gebied waar Woudaapje, Kwak en Purperreiger broeden. Ook zien we weer de Balkan gele kwikstaart en Buidelmees, Wielewaal, Vorkstaartplevier, Griel en Rose pelikaan. In de avondschemering gaan we op zoek naar de Oehoe. We zien hem dit keer niet. (Wel een andere keer).
Woensdag 14 mei
Deze dag rijden we naar het zuiden van Boergás, waar wederom fraaie meren worden bezocht met veel Dwergaalscholvers. Maar verder vandaag eens geen vogels doch prachtige vlinders zoals Oranjetipje, Dukaatvlinders en mooie groene salamanders, een bidsprinkhaan en de Bruine orchis. Langs de Zwarte zee de residentie van de communistische partijtop met daaromheen schitterende natuurgebieden. We zien hier veel Grauwe klauwieren en verschillende soorten zwaluwen. Langs de zee Geelpootmeeuwen.
Donderdag 15 mei
We verlaten Boergás in noordelijke richting. Onderweg houden we een stop bij Kaap Enine, een uitloper in de Zwarte zee van de Stára Planiná, de langgerekte bergketen die Bulgarije in tweeën snijdt. Het gebergte is 550 kilometer lang en zo’n 50 kilometer breed. De kaap bestaat uit een rotskust met veel hoge kliffen met enkele spaarzame opstanden van eikensoorten. Een goede plaats om behalve vogeltrek te observeren ook te genieten van de zang van de Griekse spotvogel, Sperwergrasmus, Zwartkopgors en nog vele andere soorten. Ook zien we weer prachtig de Roodkop- en de Grauwe klauwier en de Grauwe gors. Verder waargenomen de Koningspage en een mooie Pioenroos in bloei. In de namiddag komen we aan in Kavárna, een paar kilometer landinwaarts gelegen van de Zwarte zee.
Vrijdag 16 mei
Deze dag brengen we een bezoek aan Kaap Kaliákra, gelegen op een schiereiland. Vanaf de 100 meter hoge rotsen heb je een schitterend uitzicht en het is ideaal om vogels te observeren die langs de Zwarte zeekust trekken. De zee loopt hier tegen hoge kliffen en uitgestrekt steppelandschap waar wij o.a. zien: Arendbuizerd, Grauwe kiekendief, Balkansperwer, Griel, Bonte tapuit, Kortteenleeuwerik en Kalanderleeuwerik. En het landschap is begroeid met vele soorten bloemen. Deze dag wordt afgesloten met een gezellig diner boven op de kaap met uitzicht over de Zwarte zee en overvliegende Reuzensterns.
Zaterdag 17 mei
Vandaag brengen we een bezoek aan Doeránkulak, een plaats onder de Roemeense grens, het ligt in het Bulgaarse deel van het natuurgebied Dobrogea, dat zich tot ver in Roemenië uitstrekt. Het is een cultuurlandschap met her en der nog steppenrestanten en in de winter een pleisterplaats voor overwinterende Roodhalsganzen. Ook verblijft hier een kolonie van zo’n 50 Roodpootvalken, Kleine klapeksters 10 paar en de Syrische bonte specht.
Zondag 18 mei
Na het ontbijt verlaten we Kavárna en vertrekken we Silistra waar de Donau Bulgarije verlaat om in noordoostelijke richting Roemenië binnen te stromen. Onderweg komen we langs het Sréburna-reservaat, een van de belangrijkste natuurreservaten van Europa. Het is een moerasgebied, ontstaan als rivierbedding die regelmatig overstroomde. Het gebied is enorm vogelrijk en de enige broedplaats in Europa van de Kroeskoppelikaan. Verder nemen we waar Buidelmees, Cetti’s zanger, Wielewaal, Woudaapje, Kwak en ergens onderweg zien we een Ortolaan.
Maandag 19 mei
We verlaten de omgeving van Silistra en reizen naar het hart van Bulgarije, het midden van de bergketen Stára Planiná. Onderweg stoppen we bij een voormalig visvijvercomplex van zo’n 600 hectare groot, welke failliet is gegaan en dat nu driegt te verpauperen. Het is zeer rijk aan vogels, o.a. Grote karekiet. We zien veel Koekoeken, soms wel 5 of 6 stuks op telefoondraden. Verder IJsvogel, Roodhalsfuut en Witwangstern welke laatste wij vlak voor onze neus op hun nesten zagen. En niet te vergeten de massa’s muggen! Bij ons hotel dat aan een snel stromend beekje ligt zien we ’s avonds Waterspreeuw en Grote gele kwikstaart.
Dinsdag 20 mei
Op weg naar Sofia met uitzicht op prachtige berglandschappen. We komen langs een grote kolonie Bijeneters. In de zandwand tellen we zo’n 100 nestgaten met af en aan vliegende vogels. Verder zien we o.a. Hop, Syrische bonte specht en Nachtegaal. In deze streek huist de Sakervalk, maar die hebben we ondanks zoeken niet gevonden.
Woensdag 21 mei
De laatste dag. ’s Morgens bezoeken we het Vítosjagebergte, een plateau op 2000 meter hoogte. Op de sneeuwgrens scharrelen Waterpiepers, Strandleeuweriken en Paapje. We hebben een prachtig uitzicht op de ver beneden ons liggende stad Sofia. Ik fotografeer tot slot een mooie bleke orchidee en nadat we de laatste vogel op film of netvlies hebben vastgelegd eindigt deze magnifieke reis in de loop van de dag in de prachtige kathedraal van Sofia. We stappen enige tijd later in het vliegtuig, vele, vele indrukken met ons meenemend.
Inlichtingen: Neli & Wim Janszen – tel. 0341-412267, e-mail: f2hw.janszen@solcon.nl
N.B. tijdens deze reis zijn 205 vogelsoorten waargenomen!