Reisverslag 2003
Door: Adrie Hottinga
Park:
Naturpark Elbufer-Drawehn
Locatie:
Pevestorf
Gebieden:
Pevestorfer Wiesen, Elbholz, Aalanden, Prezetze, Kaltenhof
Ingrediënt:
Vogels
280 vogelsoorten
150 soorten broedvogels
Ooievaar: 70 broedparen
Kraanvogel: > 7 broedparen
Zeearend: > 2 broedparen
Rode wouw: > 40 broedparen
Middelste bonte specht: > 100 broedparen
Nachtzwaluw: > 40 broedparen
Veldleeuwerik: > 150 broedparen
Wintergasten
Wilde zwaan: 3000 ex
Kleine zwaan: 5000 ex
Kol- en Rietgans: 100.000 ex
Inleiding
De KNNV afdeling Epe-Heerde heeft een actieve reisgroep die jaarlijks vogelrijke gebieden in het buitenland bezoekt. Inspirator is Harry van Diepen die in 2004 zijn tienjarig lustrum van reisorganisator kan vieren. Veel vogelreizen zijn door Harry al georganiseerd en voor 2004 staat een nieuwe vogelreis naar Gibraltar in de agenda gepland.
Een stevig fundament voor deze reizen vormt de KNNV reisgroep van de afdeling Epe/Heerde die al vele jaren op reis gaat en ook in 2003 van zondag 18 mei tot en met donderdag 22 mei 2003 met 5 leden van VoZoVAR (Vogels, Zoogdieren, Vissen, Amfibieen en Reptielen) voor de derde maal op bezoek is geweest in Pevestorf in het Midden-Elbegebied.
Van de vogelreizen die door de KNNV afdeling Epe-Heerde georganiseerd worden verschijnen reisverslagen die voor een bescheiden bedrag beschikbaar zijn en menige vogelaar in Nederland inspireren om ook in mei Pevestorf en ook gedurende de herfsttrek Müritz, Rügen en Falsterbo te bezoeken.
Wellicht dat de reis naar Istanbul in september 2002 voor inspiraties heeft gezorgd om ook de vogeltrek te bestuderen. En terwijl u dit leest is de reisgroep op bezoek geweest in Lac du Der voor het observeren van Kraanvogels.
Met de produktie van de reisverslagen beogen we als KNNV afdeling Epe en Heerde het enthousiasme voor het observeren van vogels en het wekken van interesse voor bescherming van vogels te activeren.
Tijdens de excursies in 2003 in het Midden Elbegebied hebben we ten opzichte van voorgaande jaren twee nieuwe gebieden bezocht, die zeker de moeite waard zijn voor een uitgebreider bezoek. Deze gebieden liggen in de omgeving van Dömitz en Nemitz en leverden waarnemingen op van Zeearend, Sperwergrasmus, Draaihals en Ortolaan. Vooral de omgeving van Nemitz heeft een toegevoegde waarde aan de excursies, aangezien hier interessante akkers aanwezig zijn, die biotopen herbergen van Ortolanen.
In Pevestorf hebben we in 2003 in vergelijking met voorgaande jaren interessante gesprekken gehad met plaatselijke natuurliefhebbers en hebben een avifauna aangeschaft “Aus der Vogelwelt des Hannoverschen Wendlandes”. In deze avifauna die eind 2002 is verschenen, wordt in de literatuurlijst ons reisverslag van 2000 vermeld. Dit betekent dat de KNNV afdeling Epe /Heerde een inpakt levert voor de waarnemingen van vogels in de omgeving van Pevestorf. Naast de aanschaf van de avifauna zijn ook contacten gelegd met vogelaars van het noordelijk Elbegebied die ook tijdens ons bezoek in Pevestorf in Lindenkrug op vakantie waren. Uit deze contacten is een bestelling voortgevloeid van de “Brutvogel-Atlas Hamburg”. Daarnaast hadden wij in Nemitz een interessant gesprek met een boerin die op ecologische wijze een boerenbedrijf runt. Na ons bezoek zijn nog avifaunas aangeschaft van Niedersachsen en Brandenburg, zodat excursies in deze deelstaten goed voorbereid worden.
Naast de gesprekken in Pevestorf met de secretaris van het avifaunaproject en overige vogelaars hebben wij op maandagavond om 22.45 (voordat de straatverlichting om 23.00 uitgaat) met één van de dorpsbewoners een gesprek gehad, over de aanwezigheid van vleermuizen in Pevestorf. Eén van de buren van pension Lindenhof waar wij in Pevestorf verblijven, inventariseert vleermuizen met de bat-detector en heeft s’avonds wanneer het “donkert”de detector op de veranda liggen, zodat de hele ” straat” mee kan genieten van het getek van vleermuizen. Onze aandacht werd natuurlijk vrij snel opgeeist tijdens de gebruikelijke avondwandeling. Een leuke ontmoeting die de communicatie met de oosterburen vrij gemakkelijk maakt, vanwege de aanwezigheid van meerdere soorten vleermuizen en de gezamenlijke interesse hiervoor.
Het is boeiend dat de lokale gesprekken in Pevestorf en de daarop volgende e-mails over het gemeenschappelijk fenomeen: “vogels observeren” leidt tot interessante contacten op slechts 500 km van de Noordoost-Veluwe.
Resultaten en beleving 2003
De resultaten van vogelreizen laten zich onder andere vertalen in aantallen soorten die waargenomen worden. Voor de KNNV reizen is het soorten jagen slechts een bijkomstigheid en zijn de vogels in het landschap erg belangrijk en regelmatig onderwerp van discussie.
De vogel in het landschap geeft informatie over de randvoorwaarden van broedbiotopen en het beheer van biotopen. Aangezien de deelnemers van de vogelreis in 2003 meerdere malen in mei in Pevestorf op bezoek zijn geweest worden tijdens de excursies vergelijkingen gemaakt en ontstaan spontaan discussies over de aan- of afwezigheid van vogelsoorten.
In 2003 zijn in vergelijking met voorgaande jaren minder vogelsoorten waargenomen. Een vergelijking met voorgaande jaren dat de KNNV op bezoek was in Pevestorf is echter vrijwel niet mogelijk, aangezien ieder jaar de omstandigheden om vogels waar te nemen verschillend zijn. In 2002 streken bijvoorbeeld de Kwartelkoningen vrij vroeg neer en in 2003 waren de Kwako’s laat, zodat wij deze nachtvogel niet in ons notitieboekje konden noteren. Zo waren er meer verschillen in waarnemingen ten opzichte van voorgaande jaren die in termen van populatiedynamica verklaarbaar zijn.
In 2003 werden vanaf zondagmiddag tijdens de eerste wandeling in de Pevestorfer Wiesen tot donderdagmorgen met een afsluitende wandeling in de paden tussen de akkers van Nemitz 132 vogelsoorten waargenomen. Bijzondere waarnemingen waren de twee Zwarte ooievaars die foerageerden in een zeggenmoerasje in het Zomereikenbos in de Aalanden.
Deze grote vogelsoort imponeert overduidelijk, maar de Ortolanen in de graanvelden bij Nemitz blijven ook op ons netvlies geprojecteerd, evenals de broedende Draaihals in de Populier in de uiterwaarden bij Dömitz.
Ieder jaar dat wij in Pevestorf op bezoek zijn, noteren wij andere belevenissen in ons veldboekje. Zoals het adres van de boerin in Nemitz die erg geinteresserd was in onze aanwezigheid en op de boerderij kamers verhuurd. Interessant voor vogelaars die in deze omgeving Ortolanen willen observeren.
Slot
Vogels kijken in het Midden Elbegebied van zondagmiddag 18 mei tot donderdagmiddag 22 mei is een korte maar intensieve belevenis, aangezien van zonsopgang tot zonsondergang de tijd wordt besteed aan onze hobby; vogels observeren in het landschap.
We hebben in 2003 nieuwe gebieden bezocht die uitnodigen tot verder onderzoek. Vooral het bezoek aan de akkers in de omgeving van Nemitz verdient meer aandacht, vanwege de aanwezigheid van Ortolanen. Maar ook dagelijks Zeearenden, Kraanvogels, Zwarte ooievaars en Grauwe klauwieren observeren op een steenworp afstand van Nederland geeft een intens gevoel van genieten.
De mens heeft in tegenstelling tot voorgaande jaren tijdens deze vogelreis meer aandacht gekregen. We hebben interessante gesprekken gehad met de samenstellers van de avifauna van het Wendland en met de boerin in Nemitz die haar vakantiewoningen als nevenverdienste van het boerenbedrijf wil verhuren.
Wij constateren dat ook in het Wendland de agrarische ontwikkelingen leiden tot schaalvergroting en ook hier in een aantal gebieden houtsingels opgeruimd worden. De subsidies van de EU vormen ook hier de dragers van het landschap.
Maar wie zijn wij om te oordelen over de agrarische ontwikkelingen in het Wendland; wij zijn hier te gast en kunnen niet anders dan met onze reisverslagen enthousiasme overbrengen voor het behoud van dit interessante gebied.
Aan de overzijde van de Elbe in het voormalige Oost-Duitsland zijn diverse natuurherstelprojcten gestart en ook een dijkterugleggingsproject voor Ruimte voor de Rivier.
De natuurherstelprojecten en het Ruimte voor de Rivier project zal veel randvoorwaarden scheppen voor herstel van biotopen en gunstige vestigingsvoorwaarden voor veel vogelsoorten.
Kortom, wij zijn nog niet “uitgekeken” in het Midden Elbegebied.
Bent u geinteresseerd in dit gebied dan kunt u voor € 4 (incl. verzendkosten) een reisverslag bestellen via Rabo: 3265. 59.337, onder vermelding van uw naam en adres.
Inlichtingen: Adrie Hottinga – tel. 0578-631459, e-mail: a.hottinga@planet.nl