Historie
Op 17 november 1961 werd op het politiebureau van Harderwijk de Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe opgericht. Initiatiefnemer Gerard van de Brink was indertijd politiebeambte en belast met de controle op de Vogelwet 1936. De (voormalige) zuiderzeekust was een belangrijke trekroute voor met name zangvogels en de illegale vogelvangst was een geliefde bezigheid in die tijd. Na de inpoldering van Flevoland nam de vogeltrek langs de kustlijn in intensiteit af, maar gingen de vogelvangsten gestaag door in het gebied tussen (globaal) Ermelo en Nunspeet.
Van de Brink stond gelukkig niet alleen in zijn streven de illegale vangsten een halt toe te roepen. Hij kwam in contact met de gerenommeerde Harderwijker vogelaar (en latere erevoorzitter) A.A. Tjittes, die o.a. hielp bij het op naam brengen van de in beslag genomen vogels. Via Tjittes werd ook contact gelegd met andere vogelaars uit de regio, waaronder Nuy van de Beek uit Ermelo en Aart Smit uit Nunspeet. Om beter georganiseerd op te komen voor de belangen van de vogels op de Noord-Veluwe werd op de bewuste novemberdag besloten om zich te verenigen in de ‘Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe’. Genoemde heren vormden gezamenlijk het eerste bestuur en er werd gestart met 20 leden, waaronder 7 jeugdleden.
In de eerste jaren bestonden de activiteiten o.a. uit het ophangen van ruim 100 nestkasten, gemaakt door leerlingen van de plaatselijke ambachtsschool, in de gemeentebossen bij Harderwijk. Op deze wijze werd al snel de jeugd betrokken bij vogelactiviteiten en werden goede contacten gelegd met de gemeente Harderwijk. De beginjaren ’60 werden verder gekenmerkt door enkele zeer strenge winters. Dit leidde tot het opzetten van georganiseerde acties om grote wakken in de randmeren te creëren en de aanwezige watervogels massaal bij te voederen (zie foto).
Ondernemers van binnen en buiten de regio leverden hiervoor vele duizenden kilo’s brood, zaden en visafval om de vogels de barre winters door te helpen. Ook de plaatselijke dierenbescherming en scouting leverde hiervoor mankracht. Daarnaast werden verzwakte vogels opgevangen en later aangesterkt weer de vrijheid gegeven. In het broedseizoen werden controles uitgevoerd op de eilanden in de randmeren, waar meer dan 1500 eieren van vele broedende vogels werden aangetroffen en beschermd moesten worden tegen eierrapers en stroperij. Ook werd daadkrachtig opgetreden tegen het stropen van vogels met lijmstokken en het grootschalig doden van vogels met landbouwgif. Gerard van de Brink was de coördinator van de vele beschermingsactiviteiten, deels binnen zijn politiefunctie en met ondersteuning van zijn werkgever.
Om de groeiende achterban op de hoogte te brengen van de activiteiten werd in de eerste paar jaar een mededelingenblad samengesteld. Aart Smit was hiervan de grote initiator en e.e.a. groeide uit tot een tijdschrift dat (officieel vanaf begin 1967) van hem de naam Anser kreeg.
Aart (foto) was een begrip in de regio, had een zeer brede natuurinteresse en kennis en heeft tot aan zijn dood in 2001 heel veel betekend voor onze vereniging. De Anser kreeg in de loop der jaren een steeds grotere omvang en het aantal leden en activiteiten nam ook gestaag toe. Regelmatig werden er excursies en lezingen georganiseerd, waarbij ook de jeugd zoveel als mogelijk betrokken werd.
Zowel regionaal als landelijk groeide de vereniging in bekendheid en de contacten met de landelijke Vogelbescherming waren hecht. Rond het 25 jarig jubileum in 1986 telde de vereniging ruim 175 leden. Na ruim 20 jaar de Anser te hebben samengesteld (waarvoor hij ook vele artikelen zelf schreef) was het voor Aart Smit tijd om deze klus aan een nieuwe redactie over te dragen. Het blad kreeg een nieuwe vormgeving, die we in de huidige verschijningsvorm nog steeds kunnen terugzien.
In de loop der jaren is het beschermingswerk altijd als rode draad door onze vereniging blijven lopen. De inhoud van die activiteiten verlegde zich steeds meer van de strijd tegen stroperij en het beschermen van soortgroepen naar de bescherming van leefgebieden van vogels. De zorg om de achteruitgang van en de ontwikkelingen in deze leefgebieden werd begin jaren ’90 gedeeld met de afdeling Noordwest-Veluwe van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV). Dit leidde eind 1992 tot de oprichting van de Gezamenlijke Natuurbeschermingswerkgroep (NBW). De NBW richt zich sindsdien op allerhande planologische zaken die van invloed zijn op de natuur in onze regio en heeft sinds haar oprichting een ongekende kennis en ervaring op dit gebied opgebouwd. Meer over de activiteiten van de werkgroep is te lezen op de pagina Beschermingswerk.
Naast de activiteiten vanuit de NBW heeft onze vereniging in de loop der jaren een flinke expertise opgebouwd in inventarisatie van gebieden en de uitvoering van soortonderzoeken. Ook zijn diverse leden al vele jaren actief bij o.a. de controle van Kerkuil- en Steenuilkasten, het jaarlijks tellen en beschermen van Huiszwaluwnesten en Oeverzwaluwkolonies, nestkastonderzoek en de uitvoering van ringonderzoek. Daarnaast worden er onder deskundige begeleiding excursies, cursussen en lezingen georganiseerd. Meer daarover leest u op de pagina Activiteiten.
In 2021 viert de Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe al weer haar 60 jarig jubileum. En ruim een halve eeuw na haar oprichting is de vereniging nog even actief en enthousiast bij de uitvoering van haar activiteiten. Samen met haar bijna 200 leden hoopt zij zich nog vele jaren in te blijven zetten voor de in het wild levende vogels en hun leefgebieden op de Noord-Veluwe.
